تا شهدا
فشارهای جنگ تحمیلی باعث نشد مردم ایران پشت کشورشان را خالی کنند + فیلم
تنها ۳ روز بعد از اینکه ایران قطعنامه ۵۹۸ را پذیرفت، سپاه سوم ارتش متجاوز عراق، با استعداد ۱۳ لشکر، تهاجم خود را در روز جمعه ۳۱ تیر ۱۳۶۷ آغاز کردند. حداقل هدف دشمن از این تجاوز این بود که با اشغال قسمت‌های ارزشمندی از سرزمین خوزستان و به اسارت گرفتن بسیاری از نیروهای ایرانی، ضربه‌ای مهلک به ایران وارد کند که در صورت موفقیت، به هنگام مذاکرات پس از جنگ، برگ برنده در دست عراق بود و می‌توانست بیشتر خواسته‌های خود را به طرف شکست خورده جنگ تحمیل کند.
تجاوز بسیار سنگین آن روزهای متجاوزان عراقی، وضعیت بسیار حساسی برای کشور به وجود آورده و نه تنها خرمشهر در آستانه سقوط قرار داشت، بلکه خطر سقوط اهواز، مرکز استان خوزستان نیز ممکن بود. چنین وضعیتی می‌توانست ابتکار عمل امام خمینی(ره) را که با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ افکار عمومی جهان را به نفع ایران بسیج کرده بود، خدشه‌دار کند و توازن را در صحنه راهبردی جنگ به سود عراق برگرداند.
رزمنده‌های ایرانی به راحتی خود را نمی‌بازند
با این حال این برداشت و تصور رژیم صدام خیلی زود نقش بر آب شد و رزمندگان اسلام یک بار دیگر دفاع در مقابل ارتش دشمن را برای آزادسازی خاک میهن و پشیمان کردن دشمن آغاز کردند.
رزمندگان داوطلب در شرایطی بسیار سخت در حالی که خودِ فرماندهان لشکرهای سپاه در خطوط مقدم و در کنار جاده اهواز ـ خرمشهر با قوای دشمن درگیر شده بودند، توانستند در کمتر از ۲ شبانه‌‌روز، قوای دشمن را به طور کامل در جبهه جنوبی تا نوار مرزی به عقب برانند.
هم‌وطنی که به یاری دشمن شتافت
پس از ناکامی عراق در حمله دوباره به ایران، این بار سازمان مجاهدین خلق به همراه ارتش عراق، با این فکر که موازنه قوا در جنگ تغییر کرده و شرایط داخلی کشور نیز بحرانی شده است، به ایران حمله کردند. آن‌ها نیروهای خود را از کشورهای دیگر به عراق فراخواندند و با تشکیل، تجهیز و آموزش ۲۵ تیپ رزمی، در ۳ مردادماه سال ۱۳۶۷ از مرزهای غربی ایران وارد کشور شدند.
این تهاجم اگر موفق می‌شد، می‌توانست ایران را در آستانه ورود به شرایط جدید بعد از جنگ، با مصائب زیادی در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی روبرو کند.
تصور نادرست مجاهدین از مردم ایران باعث شکست خوردن عملیات فروغ جاویدان شد
رهبران سازمان مجاهدین اعتقاد داشتند در حمله به ایران، اکثریت مردم که از وضعیت کشور و فشارهای ۸ سال جنگ، ناراضی هستند و نسبت به سرنوشت کشور بی‌تفاوت شده‌اند، به آن‌ها می‌پیوندند و سازمان می‌تواند با سازمان‌دهی و به‌کارگیری آن‌ها، حرکتی توده‌ای به راه انداخته و نظام سیاسی ایران را دچار فروپاشی کند و سرانجام قدرت را به دست گیرد.
نادرست بودن این تحلیل باعث شد نقطه اتکای طرح، یعنی نارضایتی مردم و شورش آنان، سست شده و سازمان در مراحل اولیه با شکست روبرو شود.
در این شرایط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توانست با بسیج و سازمان‌دهی مردم و به صحنه آوردن آن‌ها، شکست مجدد ارتش عراق و سازمان را در عملیات فروغ جاویدان را رقم بزند.
اصرار صدام بر پذیرش قطعنامه
ناکامی عراق در حمله مجدد به ایران و پس از آن ناکامی منافقین در حمله به ایران در چارچوب عملیات فروغ جاویدان، سبب شد صدام چاره‌ای جز پذیرش قطعنامه ۵۹۸ را در ۲۹ مرداد ۱۳۶۷ نداشته باشد.
بعد از قبول قطعنامه ۵۹۸ توسط ایران و عراق و برگزاری جلسات مربوط به مذاکرات صلح ۲ کشور تحت نظارت سازمان ملل متحد که تقریباً ۲ سال به طول انجامیده بود، از اوایل اردیبهشت سال ۱۳۶۹، صدام با ارسال نامه‌های متعدد، تمایل خود را برای برگزاری مذاکرات دوجانبه ۲ کشور خارج از مسیر نظارت سازمان ملل متحد نشان داد.
تسلیم عراق در برابر خواسته‌های ایران
پس از حدود ۳ ماه و نیم مکاتبه بین رؤسای جمهور عراق و ایران، سرانجام صدام حسین که در جریان حمله به کویت تحت فشار بین‌المللی قرارگرفته بود، به خواسته‌های جمهوری اسلامی ایران تن داد. او در پاسخ به نامه رئیس‌جمهور ایران در ۲۳ مرداد ۱۳۶۹، که ششمین و آخرین نامه او بود، شرایط ایران را برای تحقق صلح، یعنی مبنا قراگرفتن معاهده ۱۹۷۵ در مورد اروندرود، عقب‌نشینی سریع از اراضی اشغالی ایران و آزادی اسرا را پذیرفت.
با پذیرش دوباره معاهده ۱۹۷۵ از سوی صدام، عراق پذیرفت تا به نشانه حسن نیت، عقب‌نشینی از اراضی اشغالی ایران را از روز جمعه ۲۶ مردادماه ۱۳۶۹، برابر با ۱۷ اوت ۱۹۹۰ میلادی آغاز کند.
همچنین عراق قبول کرد تا از همین روز اسرای جنگ به هر تعدادی که در عراق و ایران در اسارت به سر می‌برند را به طور فوری و همه‌جانبه مبادله کند.
و اینک؛ پایان
با این توافق، ارتش عراق ظرف ۵ روز تا ۳۰ مردادماه ۱۳۶۹ به مرز شناخته‌شده بین‌المللی بر اساس معاهده ۱۹۷۵ تحت نظارت گروه ناظر نظامی سازمان ملل متحد، عقب‌نشینی کرده و دست از اشغال حدود ۲ هزار و ۶۶۳ کیلومترمربع از خاک ایران برداشت.
پس از گذشت ۲ سال از پایان جنگ، اولین گروه هزار نفره اسرای ایرانی در ۲۶ مردادماه ۱۳۶۹ از مرز خسروی وارد خاک ایران شدند و روز بعد به همین تعداد از اسرای عراقی به کشورشان بازگشتند.
در ادامه می‌توانید مستندی از روند پذیرش قطعنامه ۵۹۸ را مشاهده کنید:
ثبت دیدگاه